الکتروموتور، یکی از اختراعات بزرگ و حیاتی در دنیای فناوری و مهندسی است که از انرژی الکتریکی برای ایجاد حرکت و انتقال انرژی به صورت مکانیکی استفاده می‌کند. این دستگاه، مبتنی بر اصول مغناطیس و الکتریسیته عمل می‌کند و توانایی تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی را دارد. با این توضیحاتی که توسط مجموعه فنی سعدی جنوبی در مورد اجزای الکتروموتور تهیه شده می‌توانیم به دنیای پیچیده و عظیم الکتروموتورها نگاهی بیاندازیم.
معرفی الکتروموتور
الکتروموتورها از دو بخش اصلی تشکیل شده اند:
- آرماتور
- استاتور
آرماتور: بخش متحرک الکتروموتور است که دارای سیم‌های پیچ‌دار است. با عبور جریان الکتریکی از این سیم‌ها، یک میدان مغناطیسی تولید می‌شود که با میدان مغناطیسی استاتور تعامل دارد و باعث چرخش و حرکت در داخل میدان مغناطیسی استاتور می‌شود.
استاتور: به عنوان بخش ثابت الکتروموتور شامل مغناطیس ها و سیم های پیچ‌دار است که میدان مغناطیسی ثابتی تولید می‌کنند و با میدان مغناطیسی آرماتور تعامل دارند تا حرکت و چرخش را ایجاد کنند. الکتروموتورها به دلیل ساختار ساده و کارایی بالا، در انواع مختلفی از ابزارهای صنعتی تا دستگاه های خانگی به کار گرفته می‌شوند و نقش بسیار مهمی در پیشرفت صنعت و فناوری امروزی دارند.
همچنین بخوانید: راهنمای خرید گیربکس صنعتی
اجزای تشکیل دهنده الکتروموتورها:
کسانی که با صنایع مختلف سروکار دارند، قطعا نام الکتروموتورهای صنعتی را شنیدند و یا با این موتورهای الکتریکی کار کردند. الکتروموتورها ( Electric motor ) تجهیزاتی هستند که وظیفه تبدیل انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی دارند.
این تجهیزات قابل استفاده برای خطوط مونتاژ، سیستم نوار نقاله، پمپ و کمپرسورها، جرثقیل و بالابرها، سیستم های تهویه مطبوع، ماشین های بسته بندی، صنایع کشاورزی، صنایع نفت و گاز و… هستند. الکتروموتورها دارای انواع مختلف موتورهای DC، موتورهای میدان سیم پیچی شده، موتورهای خطی، موتورهایAC سه فاز، موتورهای پله ای و موتورهای یونیورسال هستند.
اجزا یا قطعات داخلی الکتروموتور
کموتاتور:
قطعه ای است که جهت جریان الکتریکی را در الکتروموتور تغییر می‌دهد، از طریق دستگاهی که به طور معکوس عمل می‌کند. این وظیفه اجازه می‌دهد که جریان الکتریکی به صورت مناسب به سیم‌های آرماتور منتقل شود.
جاروبک:
قطعه‌ای است که با کموتاتور در تماس است و به عنوان یک سوئیچ عمل می‌کند تا جریان از آن عبور کند و کمک به تکمیل مدار الکتریکی می‌کند.
یاتاقان ها:
این قطعات در نزدیکی نقطه ای قرار دارند که شافت از فریم خارج می‌شود. وظیفه یاتاقان ها کاهش اصطکاک و حرکت های ناخواسته شافت را فراهم می‌کند.
مدار شکن:
این قطعه به انتهای شافت متصل می‌شود و وسیله ای برای ایمن سازی دستگاه فراهم می کند.
کویل ها:
این قطعات سیم پیچ‌دار هستند که میدان مغناطیسی تولید می‌کنند و در تعامل با سایر اجزاء الکتروموتور قرار دارند.
روتر:
بخشی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند و در طرح های مختلف موجود است، این قطعه توانایی تولید گشتاور بی وقفه را دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است.
همچنین بخوانید: راهنمای خرید اینورتر
اجزا یا قطعات خارجی الکتروموتور:
این اجزا، بخشی از ترکیبات پایه الکتروموتورهای مدرن محسوب می‌شوند که به همراه اجزای داخلی الکتروموتور به منظور ایجاد حرکت و تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی استفاده می‌شوند.
اجزای خارجی الکتروموتورها نقش حیاتی در عملکرد و کارایی این دستگاه ها دارند. برخی از اجزای مهم و خارجی الکتروموتورها عبارتند از:
فریم یا بدنه:
این بخش از الکتروموتور وظیفه حمایت و نگهداری از بخش های داخلی را دارد. معمولاً از جنس فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شود و به عنوان پایه اصلی برای بقیه قطعات الکتروموتور عمل می‌کند.
پروانه:
پروانه‌ها یا پره ها در الکتروموتورها وظیفه حیاتی خنک کردن اجزای داخلی را بر عهده دارند. این قطعات با جابجایی هوا و هدایت جریان آن از قسمت های پشتی الکتروموتور به سمت جلوی بدنه آن، به خنک کردن قطعات الکتروموتور کمک می‌کنند. این فرآیند به دلیل تولید حرارت در حین عملکرد الکتروموتور بسیار حیاتی است.
دسته‌ها یا پوشش‌ها:
این اجزاء برای حفاظت از بخش های داخلی الکتروموتور در برابر آسیب های خارجی مانند گرد و غبار، رطوبت و ضربات مکانیکی استفاده می‌شوند. آنها به طور معمول از مواد مقاوم مانند پلاستیک یا فلزات ساخته می‌شوند.
سیم ها و کانکتورها:
سیم ها و کانکتورها وظیفه انتقال جریان الکتریکی از منبع تغذیه به قسمت های مختلف الکتروموتور را دارند. آنها باید مقاومت کافی در برابر جریان الکتریکی و شرایط محیطی مانند حرارت و رطوبت داشته باشند.
نتیجه گیری:
با تنوع گسترده‌ی الکتروموتورها از نظر انواع مختلف، تصمیم گیری در مورد استفاده از الکتروموتور مناسب بستگی به نوع کاربری و نیازهای هر صنعت دارد. این تنوع، امکان بهره وری بالاتر و پاسخگویی به نیازهای مختلف صنایع را فراهم می‌کند.